İkinci Dünya Savaşı’nın kaderini değiştiren olay;
08-10 Kasım 1942 - Amerikan ordusu Kuzey Afrika'da
Kuzey Afrika cephesi
08-10 Kasım 1942 - Amerikan ordusu Kuzey Afrika'da
Kuzey Afrika cephesi
İngilizlerin Rusya ve Fransa ya desteğini azaltmak kuvvetleri bölerek Avrupa’dan uzaklaştırmak için Almanlar, Kuzey Afrika da İngilizlere karşı cephe açarlar.
Kuzey Afrika'daki önemli üsleri Tobruk'u kaybettikten sonra, İngilizler, asker sayısı ve silah bakımın¬dan "muazzam" olarak nite¬lenen kuvvetlerle karşı hücu¬ma geçer...
Kuzey Afrika'daki önemli üsleri Tobruk'u kaybettikten sonra, İngilizler, asker sayısı ve silah bakımın¬dan "muazzam" olarak nite¬lenen kuvvetlerle karşı hücu¬ma geçer...
Maksat, Birinci Dünya Savaşı’nda İtalyanları Alp Dağları’nda mağlup etmiş yetenekli bir asker olan ve 2. Harp de de Fransa’da 16 Mayıs 1940’da taarruza geçerek sadece 36 kayıpla 20 binin kaybı ile 10 bin Fransız askerinin esir edilmesine yol açan “Hayalet Birlik” olarak anılan Alman birlğine komuta eden “çöl tilkisi “ lakaplı Alman General Erwin Rommel'in İskenderiye ve Sü¬veyş'e doğru ilerlemesini dur¬durmaktır.
7 Kasım 1942’de ..
İngiliz General (Mareşal) Montgomery ile Alman gene¬ral/ Mareşal Rommel'in kuvvetleri arasında cereyan eden çarpışmaların "bugüne kadar Afrika topraklarında yapılan çarpışmaların en şiddetlisi" yaşanır..
İngilizlerin Mısır'da Kahire önlerinde El-Alameyn'den başlattıkları hü¬cumda Rommel'in kuvvetle¬ri çekilmek zorunda kalır, İngiliz VIII. ordusu Libya'da kaybettiği yerleri geri alma ça-basındadır. Ve bu çekilme müttefikler karşısında Alman gerilemesinin başlangıcı ve savaş talihinin dönmesi olarak değerlendirilir..
İngilizlerin bu çabalarına destek için ABD’nin savaşa girişi ve 8 Kasım 1942’deki Amerikan birlikleri İngiliz hava ve deniz kuvvetlerinin desteğiyle, “Fransız Kuzey Afrikası”denilen Ce¬zayir'de Fransızların deneti¬mindeki kıyılara çıkmaya baş¬lar. General Eisenhower'in kumandasındaki birlik¬ler Seydı-Ferruh, Cezayir ve Oran'a; Fas'ta ise Kazablanka, Fedala ve Lyautey'e çıkarlar.
Kuzeybatı Afrika kıyılarına düzenlenen Torch Harekâtı ile Kuzey Afrika’daki Mihver birliklerinin iki cephede savaşmasına ve cephenin 13 Mayıs 1943’te kapanmasına neden olur.
7 Kasım 1942’de ..
İngiliz General (Mareşal) Montgomery ile Alman gene¬ral/ Mareşal Rommel'in kuvvetleri arasında cereyan eden çarpışmaların "bugüne kadar Afrika topraklarında yapılan çarpışmaların en şiddetlisi" yaşanır..
İngilizlerin Mısır'da Kahire önlerinde El-Alameyn'den başlattıkları hü¬cumda Rommel'in kuvvetle¬ri çekilmek zorunda kalır, İngiliz VIII. ordusu Libya'da kaybettiği yerleri geri alma ça-basındadır. Ve bu çekilme müttefikler karşısında Alman gerilemesinin başlangıcı ve savaş talihinin dönmesi olarak değerlendirilir..
İngilizlerin bu çabalarına destek için ABD’nin savaşa girişi ve 8 Kasım 1942’deki Amerikan birlikleri İngiliz hava ve deniz kuvvetlerinin desteğiyle, “Fransız Kuzey Afrikası”denilen Ce¬zayir'de Fransızların deneti¬mindeki kıyılara çıkmaya baş¬lar. General Eisenhower'in kumandasındaki birlik¬ler Seydı-Ferruh, Cezayir ve Oran'a; Fas'ta ise Kazablanka, Fedala ve Lyautey'e çıkarlar.
Kuzeybatı Afrika kıyılarına düzenlenen Torch Harekâtı ile Kuzey Afrika’daki Mihver birliklerinin iki cephede savaşmasına ve cephenin 13 Mayıs 1943’te kapanmasına neden olur.
Mareşal Petain Hü¬kümeti, ABD ile diplomatik ilişkilerini keserek ve Cezayir'¬deki Fransız ordusu çıkarma yapan Amerikan birliklerine karşı direnişe geçer..
Zira Mareşal Petain hükümeti Almanlarla ittifak halinde idi..
Oysa 12 Mayıs 1939 da “Türkiye hükümeti ile Biritanya hükümeti, bir saldırı hare-ketinin Akdeniz bölgesinde savaşa yönelmesi halinde, iş¬birliği yapmaya, bütün güçle¬rini birleştirerek yardımlaşmaya hazır bulunduklarını beyan ederler..." şeklindeki Türk-İngiliz ortak bildirisi yayınlandıktan sonra da
Fransa, İngiltere ve Türkiye 1939 da alaman tehdidine karşı işbirliği anlaşması yapmıştı.
19 Ekim 1939 de An¬kara'da, Türkiye, İngiltere ve Fransa arasında bir ittifak ant¬laşması imzalanır.. Bu ant¬laşmanın başlıca hükümleri şunlardır:
• Bir Avrupa devletinin sal¬dırısıyla başlayan ve İngiltere ile Fransa'nın katılacaktan bir savaş Akdeniz'e yayılırsa Türkiye, İngiltere ve Fransa'¬ya yardım edecektir.
• Türkiye bir Avrupa devle¬tinin saldırısına uğrarsa, İngil¬tere ve Fransa kendisine yar¬dım edeceklerdir.
• İngiltere ve Fransa Türki¬ye'ye, savaş malzemesi ihtiya¬cını karşılamak üzere kredi ve-receklerdir
Zira Mareşal Petain hükümeti Almanlarla ittifak halinde idi..
Oysa 12 Mayıs 1939 da “Türkiye hükümeti ile Biritanya hükümeti, bir saldırı hare-ketinin Akdeniz bölgesinde savaşa yönelmesi halinde, iş¬birliği yapmaya, bütün güçle¬rini birleştirerek yardımlaşmaya hazır bulunduklarını beyan ederler..." şeklindeki Türk-İngiliz ortak bildirisi yayınlandıktan sonra da
Fransa, İngiltere ve Türkiye 1939 da alaman tehdidine karşı işbirliği anlaşması yapmıştı.
19 Ekim 1939 de An¬kara'da, Türkiye, İngiltere ve Fransa arasında bir ittifak ant¬laşması imzalanır.. Bu ant¬laşmanın başlıca hükümleri şunlardır:
• Bir Avrupa devletinin sal¬dırısıyla başlayan ve İngiltere ile Fransa'nın katılacaktan bir savaş Akdeniz'e yayılırsa Türkiye, İngiltere ve Fransa'¬ya yardım edecektir.
• Türkiye bir Avrupa devle¬tinin saldırısına uğrarsa, İngil¬tere ve Fransa kendisine yar¬dım edeceklerdir.
• İngiltere ve Fransa Türki¬ye'ye, savaş malzemesi ihtiya¬cını karşılamak üzere kredi ve-receklerdir
Ve 04 Eylül 1939 saat 11.45'te İngiltere, saat 17.00 de ise Fransa, Almanya'ya sa¬vaş ilân ederek İkinci Dünya Savaşı başlamıştı.. Böylece, Birinci Dünya Savaşı'ndan yaklaşık çeyrek yüzyıl sonra İkinci Dünya Savaşı başla¬r.
Fakat 14/22 Haziran 1940 da Alman’ya karşısında Fransa teslim oldu. Fransa hükümeti, yakılıp yıkıl¬maktan kurtarmak için Paris'i açık şehir ilân ederek önce Tours'a buradan da Bordeau'ya çekildikten sonra Alman ordusu 14 Haziranda Fransız başkentine girer ve ünlü Champs-Elysees (Şanzelize) caddesinde bir geçit resmi yapar...
Geçilemez denen Ma¬ginot hattı da Almanlar'ın elindedir.
Bir şehirden ötekine taşı¬nan Fransız hükümeti şaşkın ve çaresizdir. Fransız ordu¬ları başkumandanı Mareşal Petain'in başkanlığında kuru¬lan yeni Fransız hükümeti, teslim olmaktan ve Almanlar¬la anlaşmaktan başka bir ça¬re olmadığına karar verir , İspanya'nın aracılığı ile ateş-kes istemiştir. Hitler, kendi şartlarıyla ateşkes teklifini kabul etmiş. Petain hükümeti de buna ra¬zı olmuştur.
22 Haziran günü, Fransa, Compiegne ormanındaki ta¬rihi vagon içinde ateşkesi im¬zalar. 1918'de yenilen Almanya da ateşkesi bu va¬gonda imzalamıştı. Hitler Fransa'nın teslimi anlaşması¬nın yine bu vagonda imzalan¬masını istemiş ve imza töre¬ninde bizzat bulunur.
Fransa’nın teslim olmasıyla da faşizmden etkilenmiş ve temelinde Cumhuriyet’e karşı olan Mareşal Petain’in başkanlık ettiği ve Vichy’de yerleşen yeni Fransız devleti, Hitler Almanyası'nın müttefiki idi.
09 Kasım: Almanlar Bizerte'ye paraşüt birliklerini indirince bir engelle karşılaşmazlar.
Fakat 10 Kasım’da Mareşal Petain adına ama onun onayı olmadan hareket eden Fransız amirali, ABD’ye karşı durmayarak Eisenhower'in yardımcısı General Clark'la, bütün Kuzey Afrika'yı kapsayan bölgede bir ateşkes imzalanmasını kabul eder.. Bu arada Almanya'¬da bir esir kampında iken buradan kaçarak Fransa'ya gelen General Giraud da gizlice Afrika'ya geçmiş
ve
“Vichy hükümeti” başkanı Mareşal Petain'in yakın işbirlikçisi ve halefi olarak anılan Müttefiklerin Afrika'ya çıkarma yaptıkları sırada Kuzey Afrika'da iktidarı ele alan Fransız Amiral ve Donanma Komutanı François Darlan tarafından Fransa'nın Afrika'daki birliklerinin kumandanlığına tayin edilir.
Fakat Francois Darlan ve Başkan Rooselvelt'in 17 Kasım 1942'de işbirliğini öngören mektubu ve teslim üzerine Amiral Darlan, Mareşal Petain tarafından 16 Aralıkta siyasî ve askeri her türlü görevinden alındığı ilân edilir ve 1942 Noel Arifesi'nde Cezayir'de genç bir Fransız tarafından 61 yaşında iken öl¬dürülür... Divanı Harbe sevk edilen suikastçı ise ölüme mahkûm edilerek hüküm infaz edilir.
Amiral Darlan’ın ardından Fransız Kuzey Afrikası Yüksek Komiserliği görevine getirilen General Henri Giraud, 14 Mart 1943'te Vichy rejimini red eder.
Ateşkesten önce Amerikalıları durdurmaya çalışan Fransızlar 30 000 ölü verir, 21 savaş gemisiyle 135 uçak kaybederler. Yeni model M4 Sherman tanklarıyla kuzey Afrikaya çıkan Amerikalıların ve İngilizlerin kaybı ise sa¬dece 3000 ölüden ibarettir.
Fakat 14/22 Haziran 1940 da Alman’ya karşısında Fransa teslim oldu. Fransa hükümeti, yakılıp yıkıl¬maktan kurtarmak için Paris'i açık şehir ilân ederek önce Tours'a buradan da Bordeau'ya çekildikten sonra Alman ordusu 14 Haziranda Fransız başkentine girer ve ünlü Champs-Elysees (Şanzelize) caddesinde bir geçit resmi yapar...
Geçilemez denen Ma¬ginot hattı da Almanlar'ın elindedir.
Bir şehirden ötekine taşı¬nan Fransız hükümeti şaşkın ve çaresizdir. Fransız ordu¬ları başkumandanı Mareşal Petain'in başkanlığında kuru¬lan yeni Fransız hükümeti, teslim olmaktan ve Almanlar¬la anlaşmaktan başka bir ça¬re olmadığına karar verir , İspanya'nın aracılığı ile ateş-kes istemiştir. Hitler, kendi şartlarıyla ateşkes teklifini kabul etmiş. Petain hükümeti de buna ra¬zı olmuştur.
22 Haziran günü, Fransa, Compiegne ormanındaki ta¬rihi vagon içinde ateşkesi im¬zalar. 1918'de yenilen Almanya da ateşkesi bu va¬gonda imzalamıştı. Hitler Fransa'nın teslimi anlaşması¬nın yine bu vagonda imzalan¬masını istemiş ve imza töre¬ninde bizzat bulunur.
Fransa’nın teslim olmasıyla da faşizmden etkilenmiş ve temelinde Cumhuriyet’e karşı olan Mareşal Petain’in başkanlık ettiği ve Vichy’de yerleşen yeni Fransız devleti, Hitler Almanyası'nın müttefiki idi.
09 Kasım: Almanlar Bizerte'ye paraşüt birliklerini indirince bir engelle karşılaşmazlar.
Fakat 10 Kasım’da Mareşal Petain adına ama onun onayı olmadan hareket eden Fransız amirali, ABD’ye karşı durmayarak Eisenhower'in yardımcısı General Clark'la, bütün Kuzey Afrika'yı kapsayan bölgede bir ateşkes imzalanmasını kabul eder.. Bu arada Almanya'¬da bir esir kampında iken buradan kaçarak Fransa'ya gelen General Giraud da gizlice Afrika'ya geçmiş
ve
“Vichy hükümeti” başkanı Mareşal Petain'in yakın işbirlikçisi ve halefi olarak anılan Müttefiklerin Afrika'ya çıkarma yaptıkları sırada Kuzey Afrika'da iktidarı ele alan Fransız Amiral ve Donanma Komutanı François Darlan tarafından Fransa'nın Afrika'daki birliklerinin kumandanlığına tayin edilir.
Fakat Francois Darlan ve Başkan Rooselvelt'in 17 Kasım 1942'de işbirliğini öngören mektubu ve teslim üzerine Amiral Darlan, Mareşal Petain tarafından 16 Aralıkta siyasî ve askeri her türlü görevinden alındığı ilân edilir ve 1942 Noel Arifesi'nde Cezayir'de genç bir Fransız tarafından 61 yaşında iken öl¬dürülür... Divanı Harbe sevk edilen suikastçı ise ölüme mahkûm edilerek hüküm infaz edilir.
Amiral Darlan’ın ardından Fransız Kuzey Afrikası Yüksek Komiserliği görevine getirilen General Henri Giraud, 14 Mart 1943'te Vichy rejimini red eder.
Ateşkesten önce Amerikalıları durdurmaya çalışan Fransızlar 30 000 ölü verir, 21 savaş gemisiyle 135 uçak kaybederler. Yeni model M4 Sherman tanklarıyla kuzey Afrikaya çıkan Amerikalıların ve İngilizlerin kaybı ise sa¬dece 3000 ölüden ibarettir.
12 Mayıs 1943 - Afrika'da savaş bitti
General Rommel'in yerine Alman Af¬rika Birliklerinin kumandanlı¬ğına tayin edilen General Von Arnim, Rusya üzerine saldıran Hitlerden kesilen ve yertersiz kalan alaman desteği karşısında 12 Mayıs 1943 ‘de müttefik kuvvetlerine teslim olunca, 110 bin Alman ve 40 bin İtalyan askeri esir düşer..
Müttefik kuvvetlerin 3 Ka¬sım 1942'de El-Alameyn'den başlattıkları hücum başarı ile gelişmiş, 7 Mayıs 1943'te Tu¬nus ve Bizerte geri alınmış ve Alman-İtalyan kuvvetleri Bon burnuna kadar sürülür. Fakat buradan deniz yoluyla kaçıp kurtulabilen Almanların sayısı 1000 kişiden ibarettir. Afrika'daki Alman-İtalyan kuvvetlerinin önemli bir bölü¬mü imha edildikten sonra 150 bin kadarının da esir alınmasıyla, Afrika'da savaş müttefiklerin gali¬biyetiyle sona ermiş olur..
Hitler, Moskova’ya olan ilgisini Afrika savaşının kaderini değiştiren General Rommel'in El-Alameyn muhaberelerine gösterseydi, Almanlar savaşı kazanabilir ve petrol yataklarına ulaşarak hem İngiltere’yi, hem de Sovyet Rusya’yı saf dışı bırakabilirdi.
General Rommel'in yerine Alman Af¬rika Birliklerinin kumandanlı¬ğına tayin edilen General Von Arnim, Rusya üzerine saldıran Hitlerden kesilen ve yertersiz kalan alaman desteği karşısında 12 Mayıs 1943 ‘de müttefik kuvvetlerine teslim olunca, 110 bin Alman ve 40 bin İtalyan askeri esir düşer..
Müttefik kuvvetlerin 3 Ka¬sım 1942'de El-Alameyn'den başlattıkları hücum başarı ile gelişmiş, 7 Mayıs 1943'te Tu¬nus ve Bizerte geri alınmış ve Alman-İtalyan kuvvetleri Bon burnuna kadar sürülür. Fakat buradan deniz yoluyla kaçıp kurtulabilen Almanların sayısı 1000 kişiden ibarettir. Afrika'daki Alman-İtalyan kuvvetlerinin önemli bir bölü¬mü imha edildikten sonra 150 bin kadarının da esir alınmasıyla, Afrika'da savaş müttefiklerin gali¬biyetiyle sona ermiş olur..
Hitler, Moskova’ya olan ilgisini Afrika savaşının kaderini değiştiren General Rommel'in El-Alameyn muhaberelerine gösterseydi, Almanlar savaşı kazanabilir ve petrol yataklarına ulaşarak hem İngiltere’yi, hem de Sovyet Rusya’yı saf dışı bırakabilirdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder