ABD Deniz Piyadeleri istihbarat subayı Scott Ritter'den Libya değerlendirmesi
2011 yılında Rusya ve Türkiye Libya'daki NATO'yu durdurmadı. Şimdi 9 yıllık kaosu bitirmeye çalışırken en önde seslerini yükseltiyorlar.
2011 yılında Rusya ve Türkiye Libya'daki NATO'yu durdurmadı. Şimdi 9 yıllık kaosu bitirmeye çalışırken en önde seslerini yükseltiyorlar.
9 yıl önceki NATO müdahalesine "sesiz kalan " Rusya ve Türkiye, "Libya krizine siyasi bir çözüm üzerinde işbirliği yaparak, çatışma sonrası bir Libya'daki ekonomik ve siyasi konumlarını sağlamlaştırdı. Ayrıca bölgedeki bir NATO üstünlüğü kavramına son veriyorlar, daha önceki eylemsizlik için bir miktar çekimser kaldılar ve Batı'nın artık jeopolitik önceliklerine göre dünyanın geri kalanını tek taraflı olarak kaldıramayacağı algısını güçlendirdiler."
............
Scott Ritter;
eski bir ABD Deniz Piyadeleri istihbarat subayıdır. Sovyetler Birliği'nde INF Antlaşmasını uygulayan bir müfettiş olarak, Körfez Savaşı sırasında General Schwarzkopf'un kadrosunda ve 1991-1998 yılları arasında BM silah müfettişi olarak görev yaptı.
............
Scott Ritter;
eski bir ABD Deniz Piyadeleri istihbarat subayıdır. Sovyetler Birliği'nde INF Antlaşmasını uygulayan bir müfettiş olarak, Körfez Savaşı sırasında General Schwarzkopf'un kadrosunda ve 1991-1998 yılları arasında BM silah müfettişi olarak görev yaptı.
.................
Moskova ve Ankara, Libya'yı tahrip eden çatışmanın başlangıcından sorumlu değiller, ancak Berlin barış konferansında uluslararası diplomatik çabalara öncülük ettikleri için, sona erdirmede belirleyici bir rol oynayabilirler.
İki ülke, dokuz yıl önce Muammar Kaddafi'yi devirmek için ABD liderliğindeki NATO müdahalesine karşı çıktı, ancak Türkiye NATO üyesi olmasına ve Rusya'nın BM Güvenlik Konseyi'nde olmasına rağmen hiçbiri veto yetkilerini kullanmadı.
Her iki devlet de giderek şiddetli ve ahlaki olarak çamurlu Arap Baharı Orta Doğu'da süpürüp ikisini vekalet çatışmalarına sürüklerken üzülerek oturmaya devam etti. Ancak Batı müdahalesinin felaketinden etkilenmemek, iki tarafın Libya iç savaşına arabuluculuk yapmaya çalıştıkları gibi iki güce de hizmet ediyor.
Henüz barış yok, ateşkes yolunda ilerliyoruz
Geçtiğimiz hafta sonu Alman başkentindeki konferans, savaşan iki partinin liderleri olan Fayez a-Sarraj'ın Ulusal Anlaşma Hükümeti'nden (GNA) ve Libya Ulusal Ordusu (LNA) başkanı Khalifa Haftar tarafından kabul edilen ateşkes taahhüdü ile sona erdi. ve konferansa katılanlar arasında uygulanabilir bir silah ambargosu anlaşmas
Berlin konferansı, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile mevcut ateşkes anlaşmasının temellerinin müzakere edildiği Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan arasında bu ay Moskova'da yapılan daha önceki bir toplantının ardından geldi.
Moskova toplantısı ateşkes üretemese de, GNA'nın liderliği ile Berlin konferansına devam eden ve başarılı bir sonuca katkıda bulunan LNA arasında doğrudan bir görüşme süreci başlattı.
Obama'nın 'yapılacak doğru şey'
Putin ve Erdoğan, bölgedeki bir dönüm noktası olan Batı başarısızlığının közleri üzerinde çalışıyorlar - bu askeri müdahalenin tüm mantığından kuşku duyuyor.
ABD ve müttefiklerinin bu rolü büyük bir felaket olarak kabul edildi (Kaddafi, konvoyu NATO uçağı tarafından saldırıya uğradıktan sonra ABD destekli isyancılar tarafından öldürüldü).
Başkan Barack Obama, daha sonra Libya müdahale olduğunu söyledi ederken “doğru şey, ” diye de müdahale denir “en büyük hatayı” kendi yönetiminin başarısızlığını suçlayarak, başkanlığının “sonraki gün planına” Kaddafi kez gücü kesildi. ABD, NATO'yu egemen bir devlete karşı saldırgan askeri güç kullanmaya teşvik ederek bir komisyon eyleminden suçlu bulundu, ancak Türkiye ve Rusya o zaman daha fazlasını yapabilir mi?
Libya'nın hem Türkiye hem de Rusya ile tarihi bağları vardır; ilki Libya'nın 1912 yılına kadar Osmanlı Devleti'nde bir eyalet olması nedeniyle, ikincisi ise Libya'nın eski Sovyetler Birliği'nin müşterisi olması. Bir NATO üyesi olan Türkiye askeri müdahaleye karşı çıkarken, kampanyayı aktif olarak engellemek yerine sessiz kalmayı seçti, NATO'nun konsensüs odaklı bir örgüt olarak statüsü göz önüne alındığında kolayca yapabileceği bir şeydi.
Benzer şekilde Rusya, veto gücünü kullanmak yerine görünüşte insani yardım faaliyetlerini desteklemek için Libya'da kullanılmak üzere askeri güç yetkisi veren kritik bir BM Güvenlik Konseyi oyundan çekildi.
Rusya ve Türkiye farklı oyuncuları destekliyor
Kaddafi'nin ölümünü takip eden kaosta, Türkiye ve Rusya müdahale sonrası siyasi sarsıntıların karşı uçlarında bulundu, Türkiye BM destekli GNA'yı destekledi ve Rusya Haftar'ın LNA'sına karşı çıkıyor.
İronik bir şekilde, her iki ülke tarafından Berlin konferansının koşullarını oluşturmak için askeri müdahale yapıldı. LNA'nın yanında savaşmak üzere yaklaşık 1.500 Rus özel askeri müteahhitinin Libya'ya gönderilmesi, Haftar'ın güçlerine güç dengesinin devrilmesine yardımcı oldu ve Libya'nın çoğunu ele geçirmesini ve Trablus'un nihai GNA kalesini tehdit etmesini sağladı (Başkan Putin varlığı kabul etti Bu Rus müteahhitlerden, Moskova adına çalıştıklarını reddetmesine rağmen.)
Rus müteahhitlerin konuşlandırılması da Türkiye'yi askeri danışmanlar ve GNA'yı desteklemek için yaklaşık 2.000 eğitimli Suriyeli avcı uçağı göndermeye itti.
Türk ve Rus askeri güçlerinin birbirlerine karşı hizalanması, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in ifadesiyle, Alman liderlerinin de katıldığı Berlin konferansına aciliyet duygusu getiren “gerçek bir bölgesel yükseliş” anlamına geliyordu, Fransa, İtalya, ABD, İngiltere, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Cezayir, Çin ve Kongo Cumhuriyeti.
Putin ve Erdoğan için neler var?
Hem Rusya'nın hem de Türkiye'nin Libya'ya barış ve istikrar getirme güdüsü, çeşitliliği kadar karmaşıktır. Rusya için, Libya'yı bir müşteri devlet olarak tekrar ortaya çıkarmak, Rus silah üreticilerine ve Rus enerji şirketlerine nimet getirecek.
Haftar'ın LNA'sı Libya'nın petrol sahalarının çoğunu kontrol ediyor ancak BM ekonomik yaptırımları nedeniyle petrol satması önleniyor. Bu yaptırımlar, Libya krizine siyasi bir çözüm bulunana kadar kaldırılmayacak.
Türkiye, Doğu Akdeniz'deki jeo-politik konumunu GNA ile son zamanlarda müzakere edilen bir deniz sınırı etrafında yapılandırmıştır. Bu yeni sınır, potansiyel olarak kazançlı su altı petrol ve gaz yataklarının devam eden araştırılması ve geliştirilmesi konusunda Doğu Akdeniz'de münhasır ekonomik bölgelerin kurulması söz konusu olduğunda Türkiye'ye büyük bir kaldıraç sağlamaktadır.
GNA ve LNA arasında barışçıl bir uzlaşma sağlayarak, hem Rusya hem de Türkiye için elde edebileceği ekonomik faydalar açıktır.
Bununla birlikte, böyle bir sonucun taç mücevheri, Libya'nın NATO müdahalesinin getirdiği çirkin bölüme son vererek gelecek iki ülkenin gelişmiş jeopolitik duruşunda yatmaktadır.
2011'de Libya'ya yapılan müdahale NATO'daki birçok kişi tarafından, ne Rusya'nın ne de Türkiye'nin desteklediği bir sonuç olarak, Kuzey Afrika'nın gelecekteki hakimiyetinin öncüsü olarak görülüyordu.
Rusya ve Türkiye, Libya krizine siyasi bir çözüm üzerinde işbirliği yaparak, çatışma sonrası bir Libya'daki ekonomik ve siyasi konumlarını sağlamlaştırdı. Ayrıca bölgedeki bir NATO dayanağı kavramına son veriyorlar, daha önceki eylemsizlik için bir miktar çekimser kaldılar ve Batı'nın artık jeopolitik önceliklerine göre dünyanın geri kalanını tek taraflı olarak kaldıramayacağı algısını güçlendirdiler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder